وضعیت 250 خانواده آواره سوری در ایران

در حال حاضر شرایط زندگی مردم در سوریه چگونه است؟ هر جنگی در جهان آثاری دارد؛ به‌خصوص بعد از تمام‌شدن. الآن مردم سوریه در حال زندگی‌کردن با مشکلات اجتماعی هستند. چه‌بسا بعد از جنگ اوضاع بسیار وخیم‌تر هم بشود. اوضاع در سوریه بسیار تأسف‌بار و غیرشایسته است. به‌خصوص از جهت اخلاقی و اجتماعی. دزدی، فساد و فحشا و مشروبات و مخدرات به‌شدت زیاد شده است. در سوریه قبلاً اگر نصف‌شب و حتی ساعت چهار شب سفر می‌کردی از لحاظ امنیت هیچ مشکلی وجود نداشت. ولی الآن بعد از غروب آفتاب کسی جرئت بیرون‌رفتن از منزلش را ندارد. سن بسیاری از کودکان زیاد شده و حتی به 9 سال و 10 سال رسیده، ولی نمی‌توانند مدرسه بروند. شاید مادران در خانه در حد خواندن و نوشتن به آنان آموزش دهند. چون مدارس در روستاها و شهرها نابود شده و برخی مدارس در محاصره هستند. در زمینه روانی، مادران باردار با شنیدن صدای انفجارها، ناخودآگاه می‌ترسند و این مستقیم بر فرزند اثر می‌گذارد، تاجایی‌که وقتی کودک بزرگ می‌شود از محکم بسته شدن درِ خانه یا دیدن چاقو می‌ترسد و به مادرش نگاه می‌کند. در خصوص بحران زنان، می‌دانیم بسیاری از مردها به جنگ رفتند، شهید یا مجروح یا دچار مشکلی شدند و مرد که قبلاً مسئولیت خانوار را داشت، اکنون خانه‌نشین شده و حالا زن خانواده باید تمام امور را انجام بدهد. این اثری منفی بر خانواده دارد. در زمینه بهداشت شهرها، اوضاع مناطقی که در کنترل دولت است، خوب است. بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها و امور زایمان کم‌وبیش انجام می‌شود. اما اوضاع جاهایی که داعش کنترل می‌کند، خوب نیست و حتی در برخی اماکن که محاصره است، مردم به دلیل بیماری می‌میرند. الحمدلله در یک‌سال‌ونیم اخیر، اوضاع سوریه بهتر شده است. قبلاً بسیار می‌شنیدیم که جوانان، دختران و کودکان ربوده می‌شدند ولی الآن کمتر می‌شنویم.   چه تعدادی از مردم سوریه مجبور به مهاجرت شده‌اند و عمدتاً به چه کشورهای رفتند؟ تقریباً بیش از پنج میلیون نفر از سوریه مهاجرت کردند. تعداد اندکی به ایران و تعداد زیادی به لبنان، اردن، ترکیه و البته افرادی هم به اروپا رفتند. برخی قانونی و برخی قاچاق می‌روند. اما اگر وضع تمام آوارگان سوری در کشورهای مختلف را بپرسید، می‌گویند راحت نیستیم و اگر اوضاع آرام شود به سوریه برمی‌گردیم. از لحاظ قانونی فقط کسانی می‌توانند به لبنان مهاجرت کنند که بلیت هواپیما داشته باشند یا اینکه برای تجارت یا درمان بروند. دولت اردن هم کنترلی بر مهاجران ندارد و عمده مهاجران توسط گروه‌های تکفیری در کمپین‌هایی آموزش داده می‌شوند و دوباره برای جهاد به سوریه باز می‌گردند. اما مسیر سوریه به ایران باز است و در هفته سه پرواز به ایران داریم. محدودیتی هم برای ورود افراد وجود ندارد.   وضع مهاجران سوری در ایران چگونه است؟ آمدن سوری‌ها به ایران دارای چند دلیل است. مسئله اصلی، نبود امنیت و زیرساخت‌های زندگی است که سبب شده این خانواده‌ها به ایران بیایند و بعد از مدتی که اوضاع به‌سامان شود برمی‌گردند. البته وجود آمریکا، اسراییل، ترکیه و کشورهای عربی به‌ویژه سعودی متاسفانه وضع را بدتر می‌کند. در حال حاضر تقریباً دو تا چهار سال است که خانواده‌های سوری به ایران مهاجرت کرده‌اند. تعداد آن‌ها در ایران حدوداً بیش از 250 خانوار است که اکثر آن‌ها در قم هستند و تعدادی هم در تهران، اصفهان، مشهد، قزوین و به‌تازگی در بندرعباس نیز ساکن شده‌اند. در قم عمدتاً در منطقه پردیسان ساکن هستند. در آنجا مکانی برای تجمع دارند که مراسم مذهبی مثل دعای کمیل و شهادت‌ها و ولادت‌های ائمه را در آن برگزار می‌کنند. این مرکز تقریباً دوسال است که شروع به فعالیت کرده است. در شهرهای دیگر مرکزی وجود ندارد، بلکه در خانه‌های همدیگر جمع می‌شوند. نمی‌توان گفت سوری‌هایی که به ایران مهاجرت کردند، در رفاه کامل هستند. لیکن این مسئله وجود دارد که در امنیت کامل به سر می‌برند و این همان چیزی است که سوری‌ها برای آن مهاجرت کردند.   وضع معیشت سوری‌هایی که به ایران آمدند چگونه است؟ خانواده‌ها دو نوع هستند: برخی ایرانی‌هایی هستند که به سوریه رفته بودند و بعد از شروع جنگ به ایران برگشتند که آن‌ها مدارک و هویت ایرانی دارند و نوع دوم کسانی که اصالتاً اهل سوریه هستند و هیچ مدرک ایرانی ندارند به جز مجوزهایی که هر سه ماه باید تمدید بشود. کسانی که مدارک ایرانی دارند، می‌توانند به‌راحتی خانه بگیرند و مغازه داشته باشند و فعالیت کنند. و آن‌هایی که مدارک ایرانی ندارند، در کارخانه‌ها یا مغازه‌ها و رستوران‌ها مشغول به کار هستند. تعدادی از خانواده‌ها هم به‌شدت در شرایط بد اقتصادی به سر می‌برند که از طرف دفاتر مراجع تقلید کمک‌هایی به آن‌ها می‌شود.